Powrót do bloga Wróć do bloga

Klauzule abuzywne w umowach z klientami – przesłanki ukarania przedsiębiorcy

Sąd Najwyższy uznał, że zamieszczenie w umowie lub wzorcu umownym klauzuli abuzywnej tożsamej z klauzulami wpisanymi do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone nie jest wystarczające do nałożenia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kary na przedsiębiorcę.

Prezes UOKiK uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów stosowanie we wzorach umownych przez firmę prowadzącą działalność deweloperską postanowień dotyczących m.in. wprowadzania jednostronnych zmian konstrukcyjnych i projektowych budynku czy zmiany terminu wydania mieszkań. Nałożył na dewelopera karę pieniężną.

Sąd I instancji oddalił odwołanie. W uzasadnieniu stwierdził, że zakwestionowane postanowienia przyznają silniejszej stronie jednostronne prawo do dokonania zmiany istotnych cech świadczenia, bez konieczności uprzedniego uzyskania akceptacji drugiej strony, nie zawierając zapisu przyznającego słabszej stronie prawo odstąpienia od umowy w wypadku wprowadzenia takich zmian oraz braku ich akceptacji przez kupującego.

Sąd II instancji częściowo zmienił zaskarżony wyrok uchylając częściowo decyzję Prezesa UOKiK w zakresie niektórych postanowień umownych oraz obniżył karę.  Za błędne uznano przyjęcie, że uznanie danej klauzuli umownej za niedozwoloną i wpisanie jej do Rejestru postanowień niedozwolonych ma skutek erga omnes.  W rezultacie Sąd II instancji stwierdził, że w sytuacji, gdy wpis klauzuli do Rejestru, nastąpił na podstawie wyroku zapadłego w sprawie prowadzonej przeciwko innemu przedsiębiorcy, Prezes UOKIK nie był uprawniony do wszczęcia w stosunku do powódki postępowania o zaniechanie stosowania postanowienia uznanego za tożsame, jako praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumenta określonej w ustawie z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Sąd stwierdził, że częściowe uchylenie decyzji musiało też prowadzić do zmiany decyzji co do wymiaru kary.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

Norma zawarta w  art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie stanowi samoistnego źródła zakazu stosowania klauzul abuzywnych, uprzednio wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych, tym samym przepis ten nie rozstrzyga samodzielnie o zakwalifikowaniu zachowania przedsiębiorcy jako deliktu administracyjnegoOgraniczenie działania prawomocności wyroku uwzględniającego powództwo o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone wyłącznie do pozwanego przedsiębiorcy oznacza, że wpis do Rejestru nie działa na niekorzyść innych przedsiębiorców, nawet gdy stosują identycznie sformułowane postanowienia we wzorcach umów dotyczących tych samych stosunków prawnych.

Udostępnij:
LinkedInFacebook